Edhe pak javë e në vendin tonë do të nisë Censi i popullsisë dhe i banesave. Ky proces me rëndësi të madhe për politikëbërjen qëndrore dhe vendore rikthehet pas 12 vjetësh. Pasi u shty dy herë, fillimisht për shkak të pandemisë e ma pas për shkak të pamundësisë për organizimin logjistik, INSTAT-i ka njoftuar se me 18 shtator do të fillojë ky rregjistrim i shumëpritur. Për disa javë institucioni përgjegjës bëri thirrje për rekrutimin e individëve që do të marrin pjesë në rregjistrimin e popullatës dhe të banesave dhe tashmë ka nisur me trajnimin e tyre. Me shumë kërshëri pritet të shohim si do të shkojë ky proces për pakicat kombëtare në vendin tonë. Tanimë prej 7 vjetësh pakicat kombëtare në vendin tonë të njohura sipas nenit 3 të ligjit 96/2017 për “Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare në Republikën e Shqipërisë” janë: “pakicat greke, maqedonase, arumune, rome, egjiptiane, malazeze, boshnjake, serbe dhe bullgare”. Në prag të Censit, në atmosferën e verës të vizitonim fshatin turistik Grabovë e Sipërme. Ky fshat është bërë shpesh objekt kronikash mediatike që pasqyrojnë bukuritë natyrore dhe turistike të tij. Po ashtu opinioni është njoftuar se fshati me histori të madhe ka refuzuar prej vitesh të marrë pjesë në si në zgjedhjet qëndrore, po ashtu edhe ato vendore. Prej kohësh fshati është duke treguar rezistencë për të mos i dorëzuar ujin, biznesit të hidrocentraleve. Por nëse mendon të vizitosh Grabovën si fillim duhet të sigurosh një makinë fuoristradë, mbase kjo është edhe e e vetmja gjë që duhet të mendosh. Vitin e kaluar ky kusht nuk dukej dhe aq bindës, por këtë vit ishte kusht i vetëm dhe i domosdoshem. Cdo gjë tjetër nuk duhet të të shqetësojë aspak: njerëzit janë bujarë, mikpritës, të gjindshëm, fshati rrezaton histori, spiritualitet, peizazhi gjithë rrugës është i papërshkrueshëm. Kjo është Grabova e sipërme e njerëzve të mëdhenj: piktores Lika Janku, mitropolititit Andrei Shaguna, piktorëve vëllezër Cetiri etj. Kjo është sot Grabova nga ku kanë dalë të shquar e të njohur që i dhanë vendit talentin e tyre, pasionin për zhvillimin dhe dashurinë për vendlindjen. Grabova e Sipërme një kryeqendër e arumunëve të Shqipërisë është një nga fshatrat turistikë të vendit që nuk ke asnjë mundësi ta vizitosh për shkak të gjendjes së mjerë të rrugës. Ajo ka rënë në shumë vende dhe është e pamundur ta përshkruash. Sesi jetojnë ata banorë, pa shërbim mjeksor dhe pa komunikim me vendbanimet përreth, këtë e dinë vetëm grabovarët! Megjithatë ndër të tjera, aty është ndëruar edhe një hotel që shfrytëzohet vetëm nga turistët e aventurës. Pronari i saj harxhoi gjithë fitimet e punës së tij në emigracion për ta ngritur këtë vend, por gjendja është e tillë. Po kështu është gjendja edhe në fshatrat arumune përreth: Niça, Llënga dhe Shipska janë po njëlloj të izoluara. Askush nga përfaqësuesit e këtyre banorëve në organet drejtuese nuk ka mundur dot të lidhë votuesit e vetë me qytetin dhe zonat e tjera. Kjo është edhe arsyeja pse fshatarët e Grabovës së Sipërme nuk kanë dashur të votëbesojnë të zgjedhurit qendrore dhe vendorë. Një refuzim i tillë ka ardhur si kundërpërgjigje ndaj braktisjes që pushteti i ka berë kësaj zone.
Grabova e Sipërme, fshati turistik i braktisur nga shteti
